Estandarrak
Estandarrak ISO eta UNE arauak dira, nazioartean eta Estatuan garatuak, hurrenez hurren. Horien helburua da betekizunei, zehaztapenei, jarraibideei edo erabil daitezkeen ezaugarriei buruzko oinarriak ezartzea, material, produktu, prozesu, zerbitzu edo inguruneak guztientzat irisgarriak izatea bermatuz.
Irisgarritasun-arau tekniko horiek gomendioak dira, ez dira nahitaez bete beharrekoak, baina irisgarritasun unibertsalaren printzipioak behar bezala betetzeko oinarriak eta baldintzak ezartzen dituzte.
Orrialde honetan, irisgarritasunari buruzko arau teknikoak aurkezten dira. Arau horiek ez dira nahitaez bete beharrekoak, baina irisgarritasuna betetzea sustatzeko erabiltzen dira.
Europa-mailan, Europako Batzordeak, hainbat aginduren bidez, CEN, CENELEC eta ETSIEuropako normalizazio-erakundeei eskatu die irisgarritasun-arau teknikoak edo -estandarrak garatzeko eta txertatzeko.
Sortutako estandarrak eremu hauetan sailkatu daitezke:
Espainian, CERMIn bildutako desgaitasunaren gizarte-erakundeek, ONCE Fundazioarekin eta UNErekin batera, 20 urte baino gehiago eman dituzte Espainiako Arau Teknikoen bidez irisgarritasun-estandarrak sortzen.
- Informazioaren eta komunikazioaren teknologietako produktu eta zerbitzuetarako irisgarritasuna (376. agindua), EN 301 549:2014 Europako araua sortu zuena;
- Eraikitako ingurunearen irisgarritasuna (420. agindua), berriki argitaratutako EN 17210:2021 “Eraikitako ingurunerako irisgarritasuna eta baldintza funtzionalak” Europako araua ekarri duena.
- Adinekoei eta desgaitasunen bat duten pertsonei eragiten dietenaraudi nabarmenetan irisgarritasuna sartzea,guztiontzako diseinu-irizpideak" aplikatzeko (473. agindua) EN-UNE 17161:20 Europako arauari bide eman ziona, zeinak kontuan hartzen baitu “Pertsona guztientzako diseinua. Irisgarritasuna, produktu, ondasun eta zerbitzuetan pertsona guztientzako diseinu-ikuspegiarekin. Erabiltzaileen aniztasuna zabalduz”
- Webguneen eta aplikazio mugikorren erabilerraztasuna (Mandato 554), EN 301 549 (V3.2.1 (2021-03)) Europako araua eguneratu zuena. Gaur egun, Espainiako administrazio publikoek nahitaez bete behar dute 1112/2018 Errege Dekretuaren (5. artikulua) barruan dagoelako.
Hona hemen horietako batzuk:
- UNE 170001-1: 2007 Irisgarritasun unibertsala. 1. zatia: DALCO irizpideak ingurunerako irisgarritasuna errazteko
- UNE 170001-2: 2007 Irisgarritasun unibertsala. 2. zatia: UNE 170002:2022 irisgarritasuna kudeatzeko sistema. Eraikinetako seinaleztapen-elementuetarako irisgarritasun-baldintzak.
- UNE 41512:2001 Irisgarritasuna hondartzetan eta bere inguruan.
- UNE 178105:2017 Irisgarritasun unibertsala hiri adimendunetan.
- UNE 153101:2018 EX Irakurketa Erraza. Dokumentuak egiteko jarraibideak eta gomendioak.
- UNE 153102:2018 EX Dokumentuak baliozkotzeko Irakurketa Errazeko Gida.
- UNE 41531:2018 IN Kultura-ondare higiezinerako irisgarritasuna. Irizpide orokorrak eta metodologia.
Irisgarritasunari buruzko Espainiako 30 arau baino gehiago ezagutzeko, UNEren web-ataria, kontsulta daiteke, zehazki, normalizazioko batzorde teknikoek garatutako arauak:
- CTN 170 - Irisgarritasun unibertsala eta guztiontzako diseinua
- CTN 41/SC 7 - Irisgarritasuna eraikuntzan eta hirigintzan
- CTN 153 – Desgaitasuna duten pertsonentzako laguntza-produktuak
- CTN 139 – Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak